6 veelgestelde vragen over een (sluimerend) arbeidsconflict:
1. Wat is een arbeidsconflict?
2. Welke rol speelt de STECR-richtlijn bij een arbeidsconflict?
3. Wat zijn risicofactoren voor het ontstaan van conflicten in de werksituatie?
4. Wat zijn factoren die de kans op conflicten op het werk verkleinen?
5. Moet de werkgever een beleid voeren om arbeidsconflicten te voorkomen?
6. Op welke manier kun je met een geëscaleerd arbeidsconflict omgaan?
1. Wat is een arbeidsconflict?
In de STECR-richtlijn Arbeidsconflicten, de UWV Werkwijzer Poortwachter en de NVAB-Richtlijn voor bedrijfsartsen Conflicten in de werksituatie is opgenomen wat wordt verstaan onder een arbeidsconflict. Hiervan is sprake als ‘als één van de partijen vindt dat de andere partij haar dwarsboomt of ergert.’
In veel verschillende situaties kan een arbeidsconflict ontstaan. Bijvoorbeeld over het werk, een re-integratie of een beoordeling.
2. Welke rol speelt de STECR-richtlijn bij een arbeidsconflict?
STECR is een expertisecentrum dat professionals vanuit verschillende disciplines uitnodigt om met elkaar samen te werken aan de oplossing van een vraagstuk. Onder meer op basis van deze bijeenkomsten worden werkwijzers opgesteld, zoals de STECR Werkwijzer Arbeidsconflicten. Als werkgever ben je niet verplicht de STECR-richtlijn te raadplegen, maar de werkwijzer wordt door velen gezien als een leidend hulpmiddel bij (het voorkomen van) arbeidsconflicten. In de NVAB-Richtlijn voor bedrijfsartsen Conflicten in de werksituatie wordt de STECR-richtlijn genoemd als leidraad.
3. Wat zijn risicofactoren voor het ontstaan van conflicten in de werksituatie?
In de NVAB-Richtlijn voor bedrijfsartsen ‘Conflicten in de werksituatie’ wordt een aantal risicofactoren genoemd die bijdragen aan het ontstaan van geschillen op de werkvloer. Dat zijn bijvoorbeeld:
- veel geluid/lawaai, hoge temperatuur of slechte luchtkwaliteit in de werkomgeving
- onduidelijkheid in rollen, taken en verantwoordelijkheden (bijvoorbeeld als gevolg van veranderingen in de organisatie
- onduidelijkheid over de structuur van leiding geven
- te weinig tijd, personeel en geld voor de te verrichten taken
- een te groot team of een te groot aantal klanten
4. Wat zijn factoren die de kans op conflicten op het werk verkleinen?
In de NVAB-Richtlijn voor bedrijfsartsen ‘Conflicten in de werksituatie’ wordt een aantal factoren genoemd die de kans op arbeidsconflicten verkleinen. Denk aan de volgende factoren:
- Er is een protocol voor ongewenst gedrag (negatieve interacties en onprofessioneel gedrag)
- Er zijn duidelijke afspraken over werk- en rusttijden
- Werknemers ervaren voldoende autonomie in hun functie
- Leidinggevenden beschikken over goede leiderschapsvaardigheden
- Werknemers ervaren voldoende waardering, beloning en carrièremogelijkheden
5. Moet de werkgever een beleid voeren om arbeidsconflicten te voorkomen?
Als werkgever ben je verplicht om beleid te voeren dat gericht is op het voorkomen (en als dat mogelijk is het beperken) van psychosociale belasting. Beperk en vermijd risico’s op het gebied van psychosociale arbeidsbelasting. Uitgangspunt bij het opstellen van beleid is de verplichte risico-inventarisatie- en -evaluatie (RI&E).
Naar aanleiding van de RI&E of door het signaleren van conflicten in de werksituatie kan je preventieve maatregelen nemen. Deze signalen kunnen ook blijken uit het jaarverslag van de bedrijfsmaatschappelijk werker of vertrouwenspersoon.
Bij het uitvoeren van de RI&E adviseert de bedrijfsarts aan de werkgever om te inventariseren of er factoren in de organisatie zijn die het risico op conflicten in de werksituatie verhogen of verlagen. Als er een RI&E is uitgevoerd, adviseert de bedrijfsarts interventies uit te voeren op basis van het Plan van Aanpak en stemt dit af met de arbeids- en organisatiedeskundige.
6. Op welke manier kun je met een geëscaleerd arbeidsconflict omgaan?
Bij een hoogoplopend conflict kan mediation uitkomst bieden. Mediation gebeurt onder leiding van een onafhankelijke bemiddelaar. Werkgever en werknemer kunnen ook naar de rechter stappen. Dan wordt bijvoorbeeld om beëindiging van het dienstverband verzocht vanwege een verstoorde arbeidsrelatie. Sommige organisaties hebben een interne geschillenregeling of er kan arbitrage worden ingezet. Dit is een vorm van rechtspraak met door partijen zelfgekozen rechters. Er kan ook onderhandeling plaatsvinden, bijvoorbeeld als werkgever en werknemer een beëindiging van de overeenkomst bereiken (en vastleggen in een beëindigingsovereenkomst, ook wel vaststellingsovereenkomst genoemd). Factfinding of minitrage is ook mogelijk.
De manier waarop je met een geëscaleerd arbeidsconflict hangt sterk af van de situatie. Is bijvoorbeeld sprake van een conflict tijdens de re-integratie? Volgens de Werkwijzer Poortwachter wordt dan van de werkgever verwacht dat hij de werknemer op een andere positie in het bedrijf plaatst, zodat het conflict zich niet meer voor zal doen. Dat is niet bij elk bedrijf mogelijk.
Heb je hulp nodig bij het opstellen van een RI&E of wil je advies bij het oplossen van een arbeidsconflict? Neem contact op met de specialisten van Sigma.